Universitetet i BergenPublisert: 31.07.2015 | Forfattar: Haakon Fossen
Geologar frå heile verda kom for å studera gangbergartane (den mørke stripa på biletet) ved Spildepollen. No ligg gangane under eit nytt rorbuanlegg. Liknande gangar, om enn ikkje like godt synlege, finn ein i den bratte vegskjeringa i svingen om lag 50 meter til høgre for naustet på biletet. (Haakon Fossen)
I KONTAKT MED MANTELEN
Nordsjøjordskorpa vart utsett for strekkrefter både i perm- og triastida og seinare i juratida. Denne strekkinga førte til at Nordsjøen sokk inn, og til store forkastingar vest for Hordaland og på fastlandet. Austefjorden i Sund følgjer ei slik forkasting.
Den snorrette Austefjorden er utgraven langs ein nesten bein geologisk struktur. Denne strukturen skjer seg djupt ned i jordskorpa. Like nede frå mantelen strøymde det fjellsmelte, ein gong for om lag 250 millionar år sidan. Det smelta berget størkna til gangar langs somme av brota i Austefjordstrukturen.
Desse gangbergartane er ein del eldre enn dei fleste liknande gangane i Sunnhordland, men dei har truleg eit nært slektskap, trass i aldersskilnaden. Geologane trur at danninga av desse basaltgangane kan ha å gjera med spenningar som vart utløyste i jordskorpa langs forkastingar i perm- og triastida. Seinare grov isen ut dalar og fjordar i nord-sør-retning i desse sonene med oppsprokke fjell. Døme på slike fjordar og dalar forutan Austefjorden er Lokksundet, Romarheimsdalen og Mundheimsdalen–Kikedalen.
Vegskjeringa i svingen før vegkrysset ved Spildepollen er ein av fleire stader der gangbergartane frå permtida er å sjå.
Den beine Austefjorden og landskapsdraget vidare mot nord vart til langs ei forkasting som strekkjer seg djupt ned i jordskorpa. Raude prikkar viser kvar det er gangbergartar frå perm-trias-tida. (Haakon Fossen)
- Fossen, H. 1998. Advances in understanding the post-Caledonian structural evolution of the Bergen area, West Norway. Norsk Geologisk Tidsskrift 1998, 78,33–46.
- Løvlie, R.; Mitchell, J. G. 1982. Complete remagnetization of some Permian dykes from western Norway induced during burial/uplift. Physics of the Earth and Planetary Interiors 30:415–421.
